جهان ز پرده ی جهل ار که بی نقاب شوی شکوه جلوه ی خورشید و مهتاب شوی
فــتد به سینه ات از ابر، گنج آب حــیات برای تشنه لبــی چشمه ی پر آب شوی
براه راست رود گــر کـسی به شهـره رسد بپای کج نگــران عقــ ده ی تناب شوی
نمـی سزد که روی پشت ابـر هـای سـیه ز پشت ابــر سیه سـر کش آفتاب شوی
تاچې په ټوکوکې پيغورراکړو
په خوب ويده ومه تاشورراکړو
دبی غورۍ له خوب دې پاڅولم
تاپه خنداخندا،شعورراکړو
له ځان بی خوده وم،په خوددې کړمه
راته دې بېرته دزړه زورراکړو
رسول پویان
هرات در درازنای تاريخ هماره موقعيت سوقالجیشی داشته و از نگاه اقتصادی و فرهنگی بسی مشهور بوده است. هرویان در دورههای اوستایی، مادها، هخامنشی و ساسانی زندگی دهنشینی و شهری را به سبک کلاسیک تجربه کردند. پس از انتشار اسلام در قلمرو خراسان قدیم هرات باز به مرکز فعالیتهای اقتصادی، تجارت، فرهنگ و تمدن تبديل شد و هرویان در شکلدهی و شيرازهبندی مدنيت مختلط اسلامی نقش متبارزی داشتند. این اهميت استراتیژیک در ادوار دولتهای مستقل خراسانی نیز ادامه پیداکرد؛ لیکن پس از فروپاشی امپراتوری تیموریان دورۀ طولانی بحران سياسی و اقتصادی، انحطاط و اضمحلال فرهنگی و تمدنی این خطۀ باستانی آغاز گردید.
هرات در بستر تاریخ در مسیر شاهراه ابریشم واقع بوده و اهميت ترانزیتی و تجارتی بارزی داشته است. این خطۀ باستان به مثابۀ قلب خراسان بزرگ در ادوار دولتهای مستقل خراسانی در بین بلخ، نیشابور و ماوراءالنهربسیار مشهور بوده است. پس از سقوط امپراتوری پهناور تیموریان دورۀ درازدامن تقسیم، تجزیه، اغتشاش و خانهجنگیها آغاز شد. جنگ و کشاکش در بين صفویان ایران جدید و شیبانیان ماوراءالنهر از ارزش ترانزیتی هرات کاست. پس از تشکیل دولت ابدالی در افغانستان، به سبب رقابتهای خونین قومی، قبايلی و خانهجنگیهای هستیسوزداخلی و جنگ و درگیریهای پیهم در میان ابدالیان و قاجاریان ایران از یک طرف و تجزیه، ناامنی و بیثباتیهای دوامدار در حوزۀ خراسان بزرگ پارینه از طرف دیگر هرات را در تنگناه محدود محلی گرفتار کرد. راه قدیم ابریشم و خطوط ارتباطی در بين ارکان عمدۀ خراسان قدیم که هرات روزگاری قلب تپندۀ آن بود، به کلی دستخوش مشکلات و گسستگی گرديد.
این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
حدود یک سال پیش و درقلب"بهارموسوم به عرب" ؛ به حدود نیم قرن دیکتاتوری مبارک پایان داده شد و سازمان مذهبی اخوان المسلمین دریک انتخابات و یک رفراندم قانون اساسی به پیروزی رسید ! درآن قانون اساسی که دردسامبر 2012 با رفراندم انجام شد به قانون شریعت غیرآخوندی اسلام نقش پررنگتری داده، و آزادی بیان و تجمعات رسما محدود شده بود . یک سال بعد درشامگاه چهارشنبه سوم ژوئیه 2013 و پس ازیک هفته حضورمیلیونی مردم درخیابان ؛ ارتش مصررسما اعلام کرد که محمد مرسی ازکاربرکنارشده است . در روز پنجشنبه عدلی منصور، به عنوان رئیس جمهوری موقت سوگند خورد. حضورمیلیونی مردم مصر طی یک هفته درخیابانها که به نام جنبش " تمرد " شناخته شد ؛ تابع محوریت و تحزب غیرپراتیک هیچ موش کوری نبود بلکه تابع تجربیات مشخص تاریخی درسطح منطقه بود ! عامل تعیین کننده درپایان کارسیاسی اخوان حضور میلیونی مردم با محوریت خود مردم بود . اما علیرغم این حضور؛ خلق این تابلوی غرورآفرین و قابل تحسین اسمش انقلاب نبود و نیست !
بدیهی وواضح وروشن است که زنده گی پر بار انسانی زمانی از درخشش ها وتلألو برخوردا ر میگردد که در سمت ومسیر پرجوش وخروش نهادینه ساختن حقایق تاریخی حرکت کند وپیام آور بی بدیل راستی وصداقت باشد ، ما از تجارب فراوان آموخته ایم که گذشت زمان بحیث بهترین عنصر تثبیت کننده وحلال تمام موضوعات گره خورده وبغرنج مطرح میگردد . درپهنای گذشت زمان است که زنده گی جوامع انسانی شکل گرفته وتکوین میابد؛ دربحبوحۀ زمان است که زایش وتولد حوادث ووقایع تاریخی صورت وسیما میگیرد ودرحافظۀ تاریخ ثبت وسجل می گردد. درابعاد وسیع وگستردۀ زمان است که نام ونشان بهترین علما ، بزرگترین فلاسفه ، مشهورترین ابداع گران ونو آوران ، زبده ترین جوینده گان میادین سیاست ، سرآمد ترین چهره های محبوب رزمندگان عرصه ها وکارزارهای نظامی ، محبوب ترین سروران رهگشای قیام های مردمی وبالاخره شامخ ترین نبرد پیشگان سرافراز تحولات ودگرگونی های تاریخ ساز تبارز وبرآمد می نمایند. ولی یک امر غیر قابل تردید است وآن اینکه این همه بزرگان وپیشداوران و منادیان جهان هستی ومعرفت انسانی یاخود هست کرده های داشته اند ویا ملهم وبهره مند از فیض انوار دانش پیشگامان جهان اندیشه واندیشه پردازان گشته اند. چه درخور ستایش وآفرینش اند آن کسانیکه آثار وخلق کرده های ایجاد میکنند که فخرآفرین دورانساز تلقی میگردد وتغییرات جوامع انسانی را سمت وسو میدهد. بی تردید وبا جرئت میتوان گفت که تمام این بزرگ مایگان ، سخنسرایان حقیقت گو ، صادق ، راستکارومتفکران بی غرض وبی کنش شیطانی بوده اند که توانستند با ارائۀ نظریات مثمر قابل پذیرش بحیث سخن گویان مورد حمایت و حرمتبی پایان مقاطع ومجامع مردمی قرار بگیرند. ولی هستند کسانیکه بربنیاد نگرش های نابخردانه خویش به توضیحات دروغین وواقعه نگاری های خود غرضانه دست میزنند که مملو از فتنه گریها، جاسازی ها وجعلکاری ها در متن حوادث وقضایا میباشد، این امربه ذات خویش تحریف کردن ووارونه ساختن حقایق است برای فریب دادن وگول زدن طیف وسیع رهروان روشنگروحقیقت یاب .
مقالات دیگر...
- پیامبران عصر حجر؛ چگونه شریعتی را تنفیذ میکردند؟!
- دین، روشنفکری و مسئلۀ زن در کشور
- زخود بیگانگی
- وايي سوله
- بازتاب تصورات آرمانی بدویان شبه جزیره بیابانی عرب!
- قصیده ای برای بهار
- قطرۀ از دریا - سرشت اندیشۀ خداوندگار بلخ
- اگر قرآن؛ غیرِعربی می بود؛ عربها به آن ایمان نمی آوردند!
- دوبیتی های سرگردان
- دروغ های شاخداروپی درپی ــ قسمت چهاردهم
