محل احداث مرکز پروسس و بسته بندی زعفران بهتر است در محلی احداث شود که از مراکز آلوده کننده از قبیل : فارم های مالداری،مرغداری،محل تخلیه آشغال ها،مراکز تولید کنندهً دود و گرد و خاک، بو های بد و موادرادیو اکتیف فاصله مناسبی داشته باشد.

ساختمان و امکانات

• تاسیسات مورد نیاز یک مرکز پروسس و بسته بندی زعفران شامل،سرویس بهداشتی،لابراتوار تست های فزیکی و کیمیاوی و بیولو ژیکی میباشد.

• ساختمان مرکز پروسس باید دارای استحکام بوده و متناسب با آب و هوای منطقه ساخته شود.

• ساختمان مرکز طوری طراحی و دیزاین شود که کنترول تمام مسائل صحی از مرحله ورود مواد اولیه تا آخرین مرحله یا تولید نهایی امکان داشته باشد.

• مرکز پروسس دارای امکانات گرم کننده و سرد کننده هوا،تهویه وکنترول رطوبت در مراحل پروسس و نگهداری محصول باشد.

• ساختمان طوری دیزاین گردد که از ورود و استقرار جونده گان و پرندگان و حشرات و همچنین از ورود مواد آلوده کننده محیطی مثل دود و گرد و خاک جلوگیری گردد.

• نظافت آن به سهولت انجام شود.

کف صالون ها

کف سالن ها باید ازموادی ساخته شود که غیر قابل نفوذ و قابل شستشو باشد،لغزنده نباشد، عاری از برجستگی ،فرورفتگی ،شیار و ترک باشد،مجهز به فاضلاب و دارای شیب مناسب به طرف آن باشد و در نهایت اینکه مقاوم به مواد ضد عفونی کننده باشد.

دیوارهای سالن

دیوارها باید از موادی ساخته شوند که دارای شرایط زیر باشند:

آب در آنها نفوذ نکند

قابل شستشو بوده و ضد عفونی کردن آنها آسان باشد(ترجیحأ کاشی برای دیوارها)

پوشش دیوارها باید صاف،بدون ترک خوردگی،

سقف صالون

سقف کارگاه بسته بندی زعفران باید طوری طراحی،ساخته و تکمیل گردد که به راحتی قابل نظافت بوده و رنگ روشن داشته باشد.

پله های صالون

پله ها ی کارگاه بسته بندی زعفران و پته های زینه باید به نحوی ساخته و مورداستفاده قرارگیرد که دارای کتاره و حفاظه بوده و سطح آنها لغزنده نباشد و به راحتی قابل شستشو و ضد عفونی کردن باشد.

آزمایشگاه های کنترول کیفیت

واحد بسته بندی زعفران باید دارای آزمایشگاه فیزیکو کیمیایی و میکروبیولوژی تفکیک شده باشد مسئول کنترول کیفیت باید اشراف کامل به آزمایشگاه و خط تولید داشته و باید دارای کلیه تجهیزات و وسایل لازم جهت انجام آزمایشات فیزیکو کیمایی را داشته باشد.

گدام های صالون

• گدام مواد اولیه باید نزدیک صالون درجه بندی و آماده سازی و گدام محصول نهایی نزدیک محل بسته بندی ساخته شود.

• مساحت گدام ها بستگی به حجم کار بسته بندی و حداکثر زمان نگهداری کالا در گدام دارد.ا

• گدام های مربوط به مواد اولیهً بسته بندی مانند قوطی، کاغذ، برچسب،زعفران عمده و گدام محصول بسته بندی شده باید جدا از هم باشند.ا

• گدام ها باید باید مجهز به تهویه و رطوبت سنج باشند.

• سقف گدام باید نیز عایق باشد تا تبادل حرارتی در آن به حد اقل برسد.

• چیدن کالا درانبار باید طوری باشد که اولین کالای وارده،اولین کالای صادره نیز باشد.

• باید از گذاشتن کالا مستقیمأ روی کف گدام خود داری کرد و همواره کالا روی تخته و یا داخل قفسه های فلزی که به همین منظور در گدام طراحی شده گذاشته شود.

سرویس های بهداشتی و امکانات رفاهی

• درکارگاه بایدامکانات کافی ومناسب جهت تعویض لباس وجود داشته باشد.این امکانات باید دارای روشنایی کافی،تهویه ودمای مناسب بوده و مستقیمأ با کارگاه در ارتباط نباشد.

• سرویس های بهداشتی باید متناسب با وسعت کارگاه و تعداد کارکنان باشد.دستشویی باید مجهز با شیر های مخلوط ،صابون مایع بدون بو و وسیله بهداشتی جهت خشک کردن دستها در مجاورت دستشویی ها باشد.استقرارزباله دان های دردار پایدل دار از جنس قابل شستشو،به تعداد کافی جهت جمع آوری زباله های روزانه در محیط کارگاه ضروری است،واضح است پس از تخلیه،شست وشوی روزانه آنها لازمی است.

• نصب کپسول های آتش نشانی در نقاط مختلف کارگاه ازجمله گدام همچنین صندوق کمک های اولیه با محتوی حد اقل وسایل فوری دارویی و بهداشتی ضروری است.آب مصرفی در کارگاه باید از شبکه آبرسانی،آب شهری تأمین گردد.

نور و تهویه

• محل کار در کارگاه بسته بندی زعفران باید نور طبیعی یا مصنوعی کافی داشته باشد.واضح است نور طبیعی یا مصنوعی نباید سبب ناراحتی چشم کارکنان گردد.

• در صورتیکه از نور مصنوعی استفاده میشود نباید شدت نور باعث تغییر رنگ محیط شود.توصیه میشود از نور سفید استفاده شود،زیرا انعکاس نور زرد روی رشته های قرمز و زرد زعفران مانع از دیدن دقیق و جداکردن موادخارجی میشود.

• حرارت مناسب جهت کارگرانی که فعالیت بدنی دارند 12 تا 14درجه سانتی گراد و افرادی که کارنشسته انجام میدهند 18 تا 20 درجه سانتی گراد میباشد.

ضرورت های بهداشتی و سلامت فردی کارکنان

کارکنان کارگاه بسته بندی زعفران باید دارای کارت معاینه از مراجع بهداشتی باشند.از کارکردن اشخاص بیمار و یا مشکوک به بیماری های ساری،ناقلین سالم و همچنین افرادی که مبتلا به زخم های جلدی یا بیماری های جهاز هاضمه هستند تا بهبودی کامل جلوگیری گردد.

شرایط فنی و بهداشتی وسایل و تجهیزات

ماشین آلات مورد استفاده باید از نظر طرح و نصب طوری باشند که به سهولت قابل تمیز کردن باشند.نوع جنس ماشین آلات و ابزار بسته بندی باید به نحوی باشد که اثر سوء روی محصول تولیدی نداشته باشد.جنس وسایل و ظروف باید قابلیت شستشوی مکرر و در صورت لزوم گند زدایی را دارا باشد.

وسایل مورد نیاز درجه بندی و بسته بندی زعفران

برای درجه بندی و بسته بندی زعفران به یک تعداد ابزار و وسایل نیاز است که عبارتنداز:

میز: تعداد و ابعاد میز های مورد استفاده جهت درجه بندی و بسته بندی باید متناسب با ظرفیت تولید بوده و از جنس مقاوم،ضد زنگ و قابل شستشو و ضد عفونی کردن باشند.

الک با مش های مورد نیاز و به تعداد کافی

دستگاه بسته بندی : این دستگاه باید به تعداد مورد نیاز و متناسب با ظرفیت تولید و نوع بسته بندی در واحد وجود داشته باشد.

ترازوی دیجیتال با دقت حداقل 0.01 گرام

سینی پلاستیکی،استیل یا لعابی

قیچی و پنس

چسب نواری و مایع

آسیاب: در صورت داشتن مجوز تولید و بسته بندی پودر زعفران ،وجود آسیاب الزامی میباشد.

انبار کردن محصولات بسته بندی شده

• زعفران پس از درجه بندی و بسته بندی به انبار محصول حمل و در آنجا نگهداری میشود.

• شرایط فنی و ساختمانی این انبار باید مطابق به استاندرد های بین المللی باشد.

• جهت نگهداری زعفران بسته بندی شده در انبار باید از پالت یا قفسه های فلزی استفاده نمود.

نویسنده: محمد هاشم اسلمی