مهارت کاری است که دیگران به آن نیاز دارند و شما نسبت به آن علم و توانایی کافی را دارید. کاری که ارزش تولید میکند. حال باید در نظر داشت که در آینده بسیاری از کارهایی که ارزش تولید میکنند توسط ماشین ها انجام خواهند شد. پس چه چیزی در آینده ارزش خواهد داشت. چیزی که فقط به ماهیت انسان بودن ما برگردد.

آن چیزی که یک انسان را یک انسان میسازد نه جسم و نه ذهن اوست. بلکه آگاهی اوست که انسان را انسان میسازد. مهارت های مرتبط با آگاهی هر چقدر قوی تر شود و گسترش یابد باعث پیشرفت ما در عرصه های مختلف زندگی خواهد شد. انسان آینده با پیشرفت خود در زمینه های مختلف علمی مخصوصاً هوش مصنوعی، بسیاری از کارها و مشاغلی که امروز خواهیم دید را کنار خواهد گذاشت. یادگیری مهارت های آگاهی محور در واقع هوشمندی و ثروتمندتر شدن ما را در آینده تضمین خواهد کرد.

افراد و سازمان های بسیاری سعی در پیش بینی مهارت های مورد نیاز انسان آینده کرده اند و فهرستی از این مهارت ها را امروز در اینترنت میتوانید سرچ کنید و ببینید. اما واقعاً کدام مهارت ها واقعاً مورد نیاز فردای انسان است. باید بسیار عمیق به ماهیت انسان و اتفاقاتی که در آینده امکان وقوع آن می رود فکر کرد.

اگر یک سوال باشد که بتوانید از خود بپرسید که بشود با جواب دادن به آن به ماهیت انسان پی برد آن چیست؟ این سوال میتواند کلید کشف مهارت هایی باشد که مختص به موجودی به نام انسان است. کاری که فقط انسان میتواند انجام دهد. نه هوش مصنوعی توان انجام آن را دارد نه ربات های انسان نما در فیلم های علمی و تخیلی ( حداقل اگر بخواهیم خوشبینانه نگاه کنیم).

به نظر میرسد سرنخ این موضوع به جواب سوال ” من کی هستم؟ ” برمیگردد. واقعاً ما کی هستیم؟ ماهیت انسانی چیست؟ آیا ما فقط حیوانی ناطق و هوشمند هستیم که در اثر فرگشت طبیعی به نقطه اکنون رسیده ایم یا چیزی ورای این هستیم؟

در نظر گرفتن هر یک از فرض های بالا باعث دیدن آینده  به دو صورت خوشبینانه و یا بدبینانه میشود. پس نه تنها جواب به این سوال به روشن شدن ماهیت انسان کمک میکند بلکه درباره دید ما نسبت به آینده و اقداماتی که باید انجام دهیم نیز تاثیر گذار است. اما از آنجایی که میدانیم جواب این سوال محل بحث و مناقشه بسیاری بوده و هست. جواب این سوال از یک روش مندی علمی صرف فراتر رفته و صورتی ایدئولوژیک دارد. اگر شما قائل به این باشید که انسان صرفاً یک حیوان ناطق و هوشمند می باشد احتمالاً باید آینده ای سخت و چالش بر انگیز را با توجه به سیر پیشرفت امروزی برای انسان در نظر بگیرید و همچنین راهکارهایی متفاوت تر ، خلاقانه تر و گاهی جبرگرایانه تر برای آن. در دیدگاه مقابل اما موضوع به این سختی به نظر نمیرسد. در این دیدگاه انسان گوهری در درون خود دارد که به او عطا شده که او را متمایز از مخلوقات ساخته دست بشر میسازد. در این حالت تنها کار ما اینست که به این گوهر درونی انسانی خود دست یابیم. اینکه شما کدام دیدگاه را دارید مطمئناً در انتخاب مسیر آینده شما تاثیر گذار خواهد بود.

در این بین چیزی که به نظر میرسد این است که قدم های ابتدایی برای هر دو دیدگاه مورد نظر یکسان است. ما در دهه های آینده با مهارت های انسانی سر و کار داریم که با تقویت بخشی از انسان سر و کار دارد که تا کنون انسان خود به ساخت چیزی مشابه یا فراتر از آن نتوانسته است اقدام کند.

من بعد از دیدن لیست های بسیاری که در گزارش ها، مقالات و پیشبینی های افراد و سازمان های مختلف که با موضوع مهارت های مورد نیاز انسان آینده آمده است، لیستی را انتخاب کردم که در مقاله ای که در سایت مجمع جهانی اقتصاد ارائه شده بود. به نظر می رسید این لیست جدی تر، جذاب تر و  با دیدگاه آینده نگرایانه تری ارائه شده است. چیزی که در این لیست مشهود است اشاره و تاکید به بخشی از وجود انسان دارد که ما آن را آگاهی انسانی می نامیم.

آگاهی انسانی عنصری متفاوت از ذهن انسانیست. آگاهی آن چیزیست که ما آن را ناظر بر آنچه در ذهن میگذرد مینامیم. در واقع آنچیزی که باعث میشود که ما بتوانیم خودمان را به گونه ای متفاوت و از یک نمای بیرونی به ذهن خود نگاه کنیم. آن بخشی از ما که احساسات را درک میکند. آنچیزی که برای ما ناراحتی، غم، خشم، حسادت و … را پس از رویدادی به ارمغان می آورد. دانشمندان و فیلسوفان حوزه فلسفه ذهن و اعصاب برای توجیه آگاهی از پدیده شکاف تبیینی استفاده میکنند اما در نگاه دیگر عرفا، مذهبیون و برخی از دیدگاه های روانشناسی  آنرا با وجود و ماهیت اساسی و واقعی انسان پیوند میزنند. در هر صورت ما با پدیده ای در درونمان روبرو هستیم که باید با جستن، روبرو شدن، شناخت و پرورش آن به ابزار هایی که به ما میدهد برای یک زندگی بهتر و سعادتمندانه تر کمک کنیم.

ما در ادامه این سری مقالات میخواهیم به سراغ مهارت هایی برویم که مورد نیاز انسان است. تمرین و ممارست در بعضی از این مهارت ها باعث افزایش آگاهی ما می شوند و همچنین با بالاتر رفتن آگاهی می توانیم به سطح جدیدی از استفاده از این مهارت ها دست یابیم. بعضی از این مهارت ها نیز نیازهای فردای ما هستند که باید با تقویت ذهن و دانش خود به آنها دست یابیم. اهمیت مهارت های مورد نیاز انسان آینده از آن جهت است که بدون یادگیری چنین مهارت هایی قطعاً برای طی مسیر آینده به مشکل بر خواهیم خورد.

منبع :آینده نگر