افغان موج   

گزارش فرهنگی و هنری از برلین

محمود منجم زاده برلین آلمان

شصتمین سالگرد جشنواره  بین المللی برلیناله دربرلین

شصتمین جشنواره بین المللی فستیوال برلین درحضور صد ها سینماگر داخلی و خارجی دربرلین آغاز گشت .

حضور بازیگر سینمای هند آقای  ( شاهرخ خان ) مورد استقبال بینظیر علاقه مندان قرار گرفت. مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم درهوتل برلیناله درحضور مسؤلین سیاسی و فرهنگی آلمان وبا شرکت صد ها فیلم ساز و خبرنگار گشایش یافت و تا 21  فبروری همچنان ادامه دارد .

آغاز فعالیت در سال‌های تلخ:

اولین جشنواره بین‌المللی فیلم برلین در سال ۱۹۵۱ برگزار شد، در دورانی که برلین هنوز طعم تلخ سال‌های پس از جنگ را تجربه می‌کرد و خرابیهای به بار آمده در جنگ جهانی دوم در چهره شهر نمایان بود.

در روز ششم ماه جنوری سال ۱۹۵۱ اولین فستیوال فیلم برلین با نمایش فیلم مشهور "ربکا" ساخته آلفرد هیچکاک افتتاح شد و جوئن فورتین هنرپیشه معروف آمریکایی و یکی از ستارگان بزرگ آن زمان قدم برفرش سرخ برلیناله گذاشت که برای کارگردانان، فیلمسازان و بازیگران پرآوازه پهن شده بود.

شش سال بود که از پایان جنگ جهانی دوم می‌گذشت و آلمان، به ویژه برلین، در تلاش بود که در عرصه فرهنگ، مانند گذشته جایگاهی هم‌ طراز دیگر شهرهای بزرگ جهان بیابد؛ از یاد نبریم که برلین در دهه ۱۹۲۰، یکی از پرشور و پرحال ‌ترین مراکز فرهنگی هنری دنیا به شمار می‌آمد.

فیستیوال بین المللی برلیناله درسال های آغازین شهرت چندانی نداشت. ولی امروز پس ازشصت سال از مهم ترین جایگاه  برای نمایش بهترین فیلم درجهان موفقیت های چشم گیری به دست آورده است .

درشصتمین جشنواره فیلم برلین شش فیلم ایرانی با شرکت سینما گران ایرانی به نمایش گذاشته خواهد شد و فیلم شکارچی  به عنوان موفق ترین فیلم ایرانی از رفیع پیتز در رقابت ها شرکت میکند .

یکی دیگر از فیلم ایرانی که دربرلین مورد استقبال قرار گرفته است فیلم ( آوازگنجشک ها ) ساخته مجید مجیدی فیلم ساز ایرانیست .

آقای نادر داؤدی مستند ساز ایرانی فیلمی را تحت عنوان سرخ ، سفید سبز را دربرلین به نماش گذاشته است این فیلم در رابطه به مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری ایران است  آقای داؤدی میگوید این فیلم سیاسی نیست وی در رابطه به این فیلم چنین میگوید:                               

من ده سال است کار فیلم سازی را جدی دنبال میکنم کارهای عمده ایکه انجام میدهم کارهای مستند  میباشد.  فیلمی که دربرلین به نمایش آورده ام ( سفید، قرمز، سبز ) نام دارد این فیلم انتخابات ریاست جمهوری ایران  را درتهران نشان میدهد بر خلاف آنچه تصور میشود این فیلم سیاسی نیست  فقط خصوصیات این فیلم بیشتر فرهنگی ، اجتماعی است که سیاست را موضوع خود قرار داده در باره رفتار فرهنگ سیاسی و اجتماعی ایران صحبت میکند. جایزه این فیلم ارتباط به تماشاچیان بیشتری دارد . چندین فیلم در این مسابقه شرکت میکنند هر فیلمی که تماشاچیان بیشتری را به خود جلب کند چانس برنده شدن اش بیشتر میباشد .

آقای داودی میگوید : او درسال 1963 میلادی زمانیکه پدرش در افغانستان وظیفه رسمی داشته در ولایت هرات متولد شده و بعدا به ایران رفته است. وی میافزاید: چند فیلم دیگر بنام های (عارف به تاوان 2 )( سیزده وبیم ) و ( رضا گم شده درزمان )  نیز ساخته او میباشد که درایران مورد استقبال قرار گرفته است .

بازیگرمشهور هندوستان شاهرخ خان نیز درکشورهای اروپایی مورد علاقه و شهرت خاصی دارد.

او از سوی طرفداران اش در مقابل هوتل برلیناله درشهربرلین مورد استقبال پر شوری قرارگرفت . فیلم جنجالی ( نام من خان است ) با بازی شاهرخ خان در بخش اصلی برلیناله ولی خارج از رقابت ها به روی صحنه آمد.

فیلم ( نام من خان است ) با شرکت شاهرخ خان دعوت به مدارا و انسان‌ دوستی مینماید.

این فیلم، پاسخ بالیوود به حادثه ۱۱ سپتامبر و دعوتی به مدارا و دوستی است. دراین فیلم با انتقاد از تفسیرهای افراطی از ادیان، اسلام در اساس دینی صلح‌ جو و انسان‌ دوست معرفی می‌شود. "نام من خان است" همچون دیگر فیلم‌های بالیوودی دراماتیک و تا حدود بسیار زیاد پیام‌های احساسی دربردارد بی شک نقش "رضوان خان" یکی از مشکل‌ ترین نقش‌های شاهرخ‌ خان به حساب می‌‌آید. 

راز محبوبیت بالیوود سادگی داستان، بکارگیری هدفمند رقص و آواز ماهرانه میباشد. گرچه در این فیلم از رقص و آواز پرطمطراق و پرخرج بالیوودی کمتر استفاده شده، اما دوستداران این گونه فیلم‌ها بطور کلی از آن محروم نمی‌شوند.

پاسخ‌های فیلم به مشکلاتی نظیر افراط‌گرایی دینی، تروریسم، هویت‌ جویی افراد در دوران کنونی، مدارا و انسان ‌دوستی بر محورهای ساده‌ ای شکل می ‌گیرند .

نمایش این فیلم در هند تحت تدابیر شد ید امنیتی برگزار گردید .

در حالی‌که تماشاگران برلیناله در آرامش موفق به دیدن فیلم و ستارگان آن شدند، افراطگریان در هند نمایش این فیلم در روز جمعه ۱۲ فبروری را به اغتشاش کشاندند. درمرکز بالیوود یعنی در شهر بمبئی یک حزب افراطی هندو (حزب شیوسنا)، شاهرخ ‌خان و فیلم جدید وی را تبلیغی به سود مسلمانان پاکستانی می ‌داند. همچون رضوان خان، قهرمان فیلم، شاهرخ خان نیز از خانواده‌ای مسلمان و پاکستانی تبار است.

هندوهای افراطی با پاره کردن و آتش ‌زدن پلارکارد‌های فیلم، به شاهرخ‌خان یاد‌آور شدند، که بمبئی هنوز حمله تروریستی اسلام‌ گرایان افراطی درسال ۲۰۰۸ را فراموش نکرده است.                          

در این حمله دست‌ کم ۱۷۰ نفر جان باختند. هندوهای متعصب خواستار عذرخواهی شاهرخ‌خان هستند.

به گفته مقامات هندی بیش از ۱۵۰۰ نفر از افراط‌گرایان مخالف شاهرخ‌ خان تنها در محدوده بمبئی بازداشت ‌شده‌ اند.                                                                                           

 پس ازاوج‌ گیری ناآرامی‌ها، سینماهای بزرگ شهربمبئی تحت محافظت نیروهای انتظامی قرار دارند، و تنها قسمتی های محدودی را برای پخش این فیلم در نظر گرفته‌اند، اما سینماهای کوچک به علت ترس از حمله مخالفان از عدم نمایش فیلم "نام من خان است" پوزش خواسته‌ اند.

"رضوان خان" (با بازی شاهرخ خان)، پس از مرگ مادر خود برای پیوستن به بردارش به آمریکا می‌رود و با زنی هندو مذهب و زیبا، به نام "مندیرا" (با نقش‌آفرینی کاجول) آشنا و سپس ازدواج می‌کند. مندیرا، دارای پسر نوجوانی به نام "سمیر" است، که از ازدواج نخست اوست.

هر سه (رضوان‌خان، مندیرا و سمیر) در آغاز زندگی شاد و و بی‌دردسری را با دوستان آمریکایی‌شان می‌گذارنند، اما پس از حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر به برج‌های دو قلو در نیویورک ورق بر می‌گردد و مسلمانان در آمریکا تحت سوءظنی عمومی قرار می‌گیرند و مورد آزار و اذیت و تحقیرواقع می‌شوند. در پیامد این حوادث سمیر، پسر مندیرا، به قتل می‌رسد و زندگی خوش رضوان و مندیرا نیز به پایان می‌رسد. مندیرا قتل پسر خود را ناشی از وصلت با یک مسلمان می‌داند و رضوان را از خانه طرد می‌کند.

رضوان خان به مناسبت قولی که به مندیرا داده است، درصدد دیدار با رئیس‌جمهور آمریکا است، تا به وی بگوید که "نام من خان است، و من یک تروریست نیستم

گفته میشود جشنواره برلیناله بهترین فیلم های خود را در روز های پابانی به نمایش میگذارد. دوخرس طلایی برای سینماگران آلمانی خانم هاتا شیگولا بازیگر سرشناس وآقای ولفگنگ کهل هازه نویسنده و کار گردان آلمانی تعلق گرفت .

همچنین در شصتمین سالگرد جشنواره برلین فیلمی بنام ( دوازدهم ) ساخته وآنک کونان فیلم ساز سرشناس چینی بنمایش گذاشته شد.ازکشورهای همسایه افغانستان فقط جمهوری اسلامی شرکت داشت ولی کشورهای ترکیه وشماری ازکشورهای عربی نیز شرکت نمودند .

3900 خبرنگار و نمایدگان رسانه ها از بیش از 80 کشور جهان از دست آورد های جشنواره برلیناله گزارش میداند .