چتر بزرگ ملی افغانستان که به حیث مجموعهٔ از ائتلاف‌های نیرومند سیاسی، شوراهای متعدد مردمی و نهضت‌های موثر تفاهمی و اجتماعی به‌عنوان یک جریان نیرومند سیاسی، اجتماعی و مدنی فعالیت می‌کند، می‌تواند و باید در مسایل ملی نقش فعال و مؤثری ایفا نماید.

برای اینکه چتر بزرگ ملی افغانستان در مسائل ملی جایگاه خود را تثبیت نموده و تأثیرگذار باشد، باید اهداف مشخص و روشنی را که دارد، برای مردم برساند. چتر بزرگ ملی افغانستان، به‌عنوان یک ائتلاف سیاسی جدید، برای اینکه به‌عنوان یک فاکتور مؤثر و یک طرف قابل‌اعتنا در سیاست افغانستان مطرح شود، باید یک استراتژی جامع و چندبعدی را دنبال کند. بدون یک برنامه سیاسی مدون، شفاف و ملی، چتر بزرگ ملی نمی‌تواند اعتماد عمومی و جایگاه سیاسی خود را تثبیت کند. در شرایط فعلی تقویت وحدت ملی و همبستگی اقوام، زمینه سازی مشارکت همه باشندگان افغانستان در روندهای سیاسی، اقتصادی و کلتوری و همچنان دفاع از ارزش های ملی و حقوق و آزادیهای شهروندان از جملهٔ اهداف تأخیرناپذیر چتر بزرگ ملی افغانستان محسوب می گردد؛ لازم است تا این موضع‌گیری‌ها را بطور منسجم و شفاف در مسائل کلان کشور عیان نموده و اعتبار بیشتری در میان مردم و نخبگان سیاسی کسب نماید. علاوتاً چشم‌انداز آیندهٔ افغانستان و تصویر نظام سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی کشور و راهکارهای حل بحران‌های موجود در بخش های مشروعیت سیاسی، حقوق زنان، آزادی‌های مدنی و موضع‌گیری روشن در مورد تعامل با جامعه جهانی و گروه‌های داخلی را تصریح و به همه روشن نماید. داشتن یک برنامه و خط‌‌مشی روشن و مدون می تواند در فعالیت های روزمرهٔ چتر مؤثر و ممد واقع شود.  

رهبری چتر بزرگ ملی باید از مصرف وقت و انرژی در ایجاد ارگان‌ها و کمیته های غیر ضروری، انبساط تشکیلاتی غیر لازمی و اضطراب‌آور، تدوین طرح‌ اساسناموی، طرزالعمل‌های کمیته ها و سایر اسناد حقوقی و اداری که در فعالیت عملی و روزمرهٔ چتر فی‌الفور ضروری پنداشته نمی شود، بپرهیزد. برای اینکه چتر بزرگ ملی افغانستان در سیاست کشور حضور فعال داشته باشد؛ می‌تواند و باید از طریق گفتگو با سایر ائتلاف‌ها، احزاب سیاسی، سازمانهای اجتماعی و شخصیت‌های مستقل و فعالان مدنی افغانستان در تصمیم‌گیری‌های کلان کشور نقش ایفا کند. در راه ایجاد اجماع و گسترش نفوذ سیاسی خویش فوراً اقدام نموده، برای جذب ساختارها و نهادهای تاثیرگذار سیاسی، جامعهٔ مدنی، نخبگان فکری اقوام مختلف گام برداشته، از طریق برنامه های نشست‌های مشورتی، مردمی و رسانه ای با اقشار مختلف جامعه پل‌های ارتباطی را بوجود آورده و طرح جامع برای جلوگیری از تمرکزگرایی و انحصار‌طلبی گروهی را ترتیب و پیشکش جامعه نماید.

در چتر بزرگ ملی افغانستان ائتلاف‌های باهم جمع گردیده اند که هرکدام آن دارای اعضای حقوقی متعدد بوده و هر ساختار و نهاد عضو آن بر مبنای اساسنامهٔ تشکیلاتی خویش برای اهداف مشخص حزبی و سازمانی قبلاً تعین شدهٔ مستقلانه مبارزه می نماید. ائتلافها و ساختارهای چتر بزرگ ملی افغانستان بخاطر نقش آفرینی فوری در مذاکرات بین‌الافغانی، تعامل هوشمندانه با حاکمان کنونی و تفاهمات با سایر جریان‌های سیاسی داخلی باهم جمع گردیده اند. چتر بزرگ ملی می‌تواند به حیث یک جانب بااعتبار و یا با نقش میانجی در گفتگوهای صلح مشارکت نموده، تعامل هوشمندانه با همه جریان‌های سیاسی داخلی داشته باشد. برقراری ارتباطات دیپلوماتیک و استفاده از  ابزارهای گفتگو برای ایجاد یک بستر سیاسی جامع و همه‌شمول و تلاش برای ایجاد یک اجماع بزرگ‌تر که بتواند در معادلات سیاسی وزن لازمی داشته باشد از جملهٔ وظایف تأخیرناپذیر چتر بزرگ ملی افغانستان محسوب می گردد که تمام انرژی رهبری چتر باید به همین طرف متوجه گردد.

در حین نخستین تفاهمات بین ائتلاف‌های عضو چتر بزرگ ملی، همه با ساختار تشکیلاتی و سازماندهی داخلی چتر موافقه و اسناد را امضأ نمودند. یک رهبری قوی و مشروع را ایجاد، یک نظام دموکراتیک تصمیم گیری را قبول و شیوهٔ مبارزاتی را تعین نمودند که برای فعالیت های کنونی چتر در مرحلهٔ فعلی کفایت می نماید. لازم است که بدون ضیاع وقت بالای طرح و تصویب اسناد غیرضروری و بیروکراتیک؛ به طرف مذاکرات بین الافغانی، بسیج مردمی و تقویت پایگاه اجتماعی عملاً گام برداشته شود. بدون حمایت مردم، هیچ نهادی نمی‌تواند تأثیرگذار باشد. چتر بزرگ ملی که لله الحمد از پشتیبانی کافی مردم برخوردار است، باید بیشتر از پیش با مردم در تماس باشد و از طریق جلسات عمومی، سخنرانی‌ها، و برنامه‌های فرهنگی حمایت مردمی را بیشتر از پیش جلب نماید. در برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و جلسات مشورتی در داخل و خارج از افغانستان، از وسایل مطبوعاتی، بخصوص از رسانه‌های اجتماعی و سنتی برای تبلیغ و ترویج اهداف، جلب مشارکت مردم و اطلاع‌رسانی درباره فعالیت‌های خود به جدیت استفاده نموده و به مشروعیت و شهرت خویش بیفزاید. چتر بزرگ ملی افغانستان زمانی می تواند به عنوان یک بازیگر تاثیرگذار شناخته شود که برای پیشنهاد راه‌حلهای صلح‌آمیز، ارتباط وسیع و همه جانبه با گروه‌های درگیر و با سازمان‌های بین‌المللی و حاکمان داخلی داشته باشد.

با در نظرداشت وضعیت کنونی و مشکلات عمیق و همه جانبهٔ افغانستان، تعامل با جامعهٔ بین‌المللی نیز ضروری پنداشته می شود. ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی، سفارت‌ها، نهادهای حقوق بشری و رسانه‌های جهانی برای کسب حمایت دیپلماتیک می‌تواند چتر بزرگ ملی را در سطح بین‌المللی مطرح کند. ارائه یک نقشه‌راه سیاسی که برای جامعهٔ بین‌المللی جذابیت داشته باشد، چتر را به‌عنوان یک نیروی معقول و قابل تعامل که می‌تواند ثبات و تحول را در افغانستان مدیریت کند، معرفی خواهد کرد.

چتر بزرگ ملی افغانستان اگر بتواند یک دیدگاه روشن، شبکه گسترده سیاسی و اجتماعی، و یک راهبرد تعامل هوشمندانه را در پیش بگیرد، به‌عنوان یک جریان معتدل، صلح‌طلب و ملی‌گرای افغانستان ظاهر شود، حمایت‌های بین‌المللی را باخود داشته باشد، می‌تواند به‌عنوان یک فاکتور جدی در سیاست افغانستان مطرح شود. مهم‌ترین چالش آن، مدیریت رقابت‌های داخلی، مقابله با بی‌اعتمادی عمومی و ایجاد یک وزنه تأثیرگذار اجتماعی است.

نور محمد غفوری

03.03.2025

Ghafury