امروز 28 میزان 1397 که مصادف با 20 اکتوبر سال 2018 است، باید طبق تقویم اعلان شدۀ قبلیِ کمیسیون مستقل انتخابات برای ولسی جرگۀ افغانستان انتخابات مکمل صورت میگرفت. قرار بود که امروز محلات رای گیری ساعت هفت صبح در 32 ولایت افغانستان به روی رأی دهندگان باز و الی 4 بجۀ عصر ادامه یابد. در دو ولایت دیگرِ کشور انتخابات به تعویق انداخته شده است. در ولایت قندهار نظر به حادثۀ تروریستی چند روز قبل، زمان انتخابات بخاطر اوضاعی بوجود آمده یک هفته به تعویق انداخته شد و در ولایت غزنی نسبت مشکلات اجتماعی و امنیتی هنوز برای انتخابات ولسی جرگه زمان معین تعین و تصویب نه شده است.

در کل افغانستان بائیست 5073 مرکز برای راه دهی مردم باز می گردید که از آن جمله نظر به گفتۀ سخنگوی وزارت امور داخله 4901 مرکز فعال و سایر محلات رای دهی نظر به تهدیدات امنیتی به شمول مراکز ولایت قندهار بسته ماند.

برای تأمین امنیت انتخابات 50000 نیروی نظامی در سرتاسر کشور مؤظف شده بود. مخالفین مسلح دولت که پلان حمله بر 1800 محل را در سر می پروراند، صرف به 89 محل رای گیری تهدیدات را متوجه ساختند. انتخابات امروز تحت تهدید ها و ترس و رعب امنیتی جریان داشت که در نتیجۀ 193 واقعۀ ثبت شده انتحار، انفجار و راکت پرانی ها 17 نفر غیر نظامی به شهادت رسیده و 83 نفر نظر به آمار اعلام شده زخم برداشته اند.

اما امروز نه تنها در ولایات، بلکه در شهر کابل نیز بسیاری از محلات رای دهی به وقت معین باز نگردید و بعضی از مراکز با تأخیر چندین ساعته جریان انتخابات را آغاز نمود. همچنان بعضی از محلات رای دهی بصورت کل بسته ماند. به این ملحوظ کمیسیون مستقل انتخابات تصمیم گرفت که در محلات که کار خویش را به چند ساعت تأخیر آغاز نموده بود، الی هشت بجۀ شب به کار خویش ادامه دهد و محلاتیکه بسته مانده و یا بعد از یک بجه بعد از ظهر امروز به کار آغاز نموده اند، فردا نیزبه کار خویش ادامه داده و به این ترتیب کار انتخابات افغانستان از یک روز به دو روز به طول کشید.

 به نظر مبصرین و معلومات رسانه های اطلاعات جمعی، انتخابات امروز با تخطی های زیاد  و تقلب همراه بوده است. تلویزیون طلوع نیوز اعلان کرد که بیشتر از ده هزار شکایت تنها به دفتر آنها در طول این روز مواصلت ورزیده است.

عمده ترین تخطی ها و شکایات مردم می توان ذیلا بطور مختصر بر شمرد:

·        بسیاری از محلات رای دهی اصلا باز نه شده و یا به زمان معین به کار آغاز نکرده است.

·        دستگا ه های بایمتریک کار نمیدهد و بکارمندان کمیسیون انتخابات آموزش داده نه شده به استعمال آن نابلد بوده است.

·        مواد انتخاباتی به محلات نه رسیده ونامهای بعضی از رای دهندگان و حتی کاندیدان اصلا در لست نه رسیده است.

·        شهرت رای دهندگان را غلط رسانده و بعضی از لست ها نا مکمل بوده است و طبق وعدۀ قبلی در محلات رای دهی نصب نه شده بود.

·        مواد انتخاباتی یک محل به محل دیگر و حتی از یک ولایت به ولایت دیگر فرستاده شده است.

·        اطلاعات هم وجود دارد که یک کاندید مشخص دروازه های سایت را مسدود ساخته و نمیگذاشت که مردم به کاندیدی مورد نظر خود رای بدهد.

·        امنیت محلات انتخابات بصورت لازم تامین نه شده و انفجارات، انتحارات و راکت پرانی ها سایۀ خویش را بر فضای انتخابات گستر ده بود.

·        حضور ناظرین در جریان انتخابا کمرنگ بو که نهاد ناظر بر انتخابت از کارمندان کمیسیون شکایت داشت که به ناظرین شان اجازۀ ورود و یا حضور به وقت معین به محلات رای دهی را نداده است.  

·        در بعضی از مراکز کمبود اوراق رای دهی وجود داشت و عدۀ از حق رای خویش محروم ماندند.

·        در بعضی از محلات از رای نیابتی به نفع یک کاندید مشخص استفاده به عمل آمده است.

·        در بعضی محلات کامندان کمیسیون مستقل انتخابات به وظیفۀ خویش حاضر نه گردیده و استفاده از نیروی بشری به شکل منظم برنامه ریزی و منجمنت نگردیده بود.

·        موضوع خرید و فروش رای جریان داشته و بعضی از کاندیدان از فقر مردم به نفع خویش استفادۀ سؤ می نمایند.

·        شکایات و اشتباهات هم وجود دارد که صندوق های رای سالم نبوده و در بعضی مراکز قبلا پر شده است.

·        تشویشی وجود دارد که در آن محلاتیکه فردا نیز انتخابات صورت می گیرد، در طول شب صندوق ها از طرف کی و چطور نظارت و نگهبانی خواهد شد.

·        بعضی از مبصرین به این نظر اند که تداوم جریان انتخابات در روز بعدی خلاف قانون بوده است و غیره...

بعضی ها به این نظر اند که تخطی های به این مقیاس نمیتواند اشتباهات کمیسیون انتخابات باشد، بلکه برای دستیابی به اهداف سیاسی عمدی بوده و انتخابات را مهندسی کرده اند. اما رئیس کمیسیون مستقل انتخابات بعضی از این انتقادات را قبول و بعضی از آن را رد مینماید.

نظر به گزارش کمیسیون مستقل انتخابات تا اکنون سه میلیون نفر در رای گیری اشتراک نموده که اضافه تر از یک میلیون آن در ولایت کابل می باشد.

اگر چه انتخابات شفاف و منظم در کشور در حال جنک افغانستان انتظار و توقع غیر واقعبینانه می باشد، ولی چنین بی برنامه گی و تخطی های گسترده از عدم آماده گی و عدم توان مندی و ظرفیت لازم کمیسیون انتخابات منشأ می گیرد. دیده شود که جریان انتخابات روز بعدی به چه منوال می گذرد و در مجموع برای افغانستان چه نتایجی را به بار خواهد آورد!

 20.10.18

 نورمحمد غفوری