طبق آیه ۵۹ سوره نساء٬ الله متعالی بندگان را٬ امر کرده تا از الله و رسولش جناب محمد ^(ص)  و از اولی الامر٬ اطاعت کنند. در حقیقت در احادیث صحیح و یا مستند تاریخی اولی الامر نام گرفته٬ برای امت در ادوار تاریخی یا زمان های مختلف برای مکان های مختلف معرفی نشده است.

اولی الامر را٬ حکما و دانشمندان اسلامی به اساس منابع اسلام٬ شرح داده اند٬ سطح اگاهی بلند مردم از حقوق عمومی در اسلام٬ برای کشورهای اسلامی این ارمغان را٬ دارد. تا شرح فرد اول یا اولی الامر٬ در وظایف و مسوولیت های فرد اول در قانون اساسی تکاپو کرده و در این حالت اسلام سیاسی یا ابزار برای کس و یا کسان نگردد. تا باشد طبق وظایف و مسوولیت های فرد اول در قانون اساسی٬ فرد مورد قبول شانرا٬ برای انتخاب سنجش کنند – در این حالت بیعت بین امت یا ملت با فرد اول برای وقت معینه شکل می گیرد و اگر فرد اول طبق قانون اساسی فعالیت نکند٬ عزل و محکمه وی نیز در قانون اساسی پیش بینی شده می باشد.

در نتیجه:

در فقدان قانون اساسی گرایی٬ هر رهبر سیاسی پسا ۱۹۹۲ در افغانستان٬ مدعی اولی الامر بود. که در نهایت حکومت به هر گروهی که دهشت و جنگ ستیزی بیشتر دارد٬ می رسد. و انتقال قدرت که به اساس رای مصلحت آمیز باید باشد٬ با جنگ  و خونریزی به همراست. و از آنجاییکه اولی الامر را٬ بعضی مفسرین اسلامی در وجود دوازده نفری نیز تعیین کرده اند٬ می توان ماهیت خانه ملت یا نمایندگان مردم که تصویب قوانین همانا امر عمومی می کنند٬ چون اولی الامر نیز دانست.

محمدآصف فقیری

نویسنده و کارشناس ارشد حقوق عمومی