چارلز هندى در اوایل دهه ۱۹۹۰ پیش بینى مى کند که سازمانهاى آینده سازمانهاى شبدرى Shamrock Organizations خواهند بود. این سازمانها پیش از آنکه واجد جنبه هاى فیزیکى باشند بیشتر سازمانى مجازى Virtual Organization خواهند بود. ساختار سازمانهاى شبدرى کاملا متفاوت از سازمانهاى سنتى مى‌باشد. تعداد لایه هاى مدیریت در سازمانهاى شبدرى کاهش پیدا مى کند، مدیریت به جاى اینکه مظهر و نماد یک طبقه تشریفاتى و بالا در سازمان باشد، بیشتر یک فعالیت حرفه‌اى خواهد بود و در این عصر (عصر سنت‌گریزى) حتى شرکتهاى تولیدى، تبدیل به یک سرى موسسات زنجیره‌اى مى‌شوند و تعدادى شرکت خدماتى به عنوان واسطه، مصرف کننده را به تأمین کننده مواد اولیه متصل مى نمایند.

فلسفه نامگذاری سازمان شبدری

چارلز هندى می گوید: شبدر نشان ملی ایرلند و گیاه کوچکی است که به هریک از ساقه‌هایش سه برگ چسبیده است. من آن را به گونه‌ای نمادین به کار می‌گیرم تا این نکته را روشن سازم که سازمان امروزی از سه گروه مختلف مردم تشکیل شده است، گروه‌هایی که انتظارات متفاوتی دارند و شیوه مدیریت بر آنها
فرق می‌کند. اکنون بجای یک نیروی کار، سه نیروی کار وجود دارد که میزان تعهد هریک به سازمان
متفاوت است.

سازمانهاى شبدرى چارلز هندى از سه نیروی کار (سه جزء مهم) تشکیل شده‌اند:

• ۱- هسته حرفه اى و متخصص (Professional Core)

• ۲- مقاطعه کارى و پیمانکارى ها ( Subcontracting )

• ۳- تأمین نیرو از خارج ( Out - Sourcing )



1- هسته حرفه اى و متخصص (Professional Core) :

نخستین برگ شبدر کارکنان اصلی سازمان هستند که هسته متخصص نامیده می شوند زیرا آنها افرادی باصلاحیت، حرفه‌اى و با تخصص هاى بالا در زمینه فنى و دانش مدیریت هستند. این گروه اشخاص با در اختیار داشتن اطلاعات حساس و دانش خاصى که سازمان را از رقباى آن متمایز مى سازد، برای سازمان ضروری‌اند و رکن اصلى سازمان مى باشند. اگر آنها را از دست بدهید سازمان را از دست داده اید. آنها خود را به نوعی شریک شرکت می دانند و می خواهنـد به آنها به چشم یک همکار نگاه کنند نه زیردست. از این‌رو نمی‌توان به آنها امر و نهی کرد و گفت چه کار بکنند. جایگزینى این افراد تقریبا غیر ممکن است و معمولا سازمانها به این اعضاى خود حقوق و مزایاى چشمگیرى مى‌پردازند.



2- مقاطعه کارى و پیمانکارى ها ( Subcontracting ):

دومین برگ شبدر پیمانکاران (شرکتهایی) هستند که با سازمان قرارداد می‌بنـدند و در ازای دریافت حق‌الزحمه بسیاری از کارها و خدمات سازمان را انجام می دهند. سازمان شبدری اگر خرد بر آن حاکم باشد برای کارهای خسته کننده قرارداد می بندد و در ازای اخذ نتیجه، حق‌الزحمه می‌پردازد. یعنی کار به کسانی واگذار می شود که در آن به نوعی تخصص رسیده اند و به لحاظ نظری باید بتوانند آن را بهتر و با هزینه‌ای کمتر انجام دهند.

3- تأمین نیرو از خارج ( Out - Sourcing ):

سومین برگ شبدر، نیروی کار انعطاف پذیر شامل نیروهاى قراردادى، پاره وقتها، نیمه وقتها، کارگران موقتى و فصلى و همه کسانى که به صورت پروژه اى براى سازمان کار مى کنند، هستند که در دورانهـای اوج کار برای رفع نیاز سازمان استفاده می شوند. نیروی کار انعطاف پذیر هیچ‌گاه تعهد یا بلندپروازی کارکنان هسته‌ای را نخواهند داشت. آنها خواهان دریافت حقوق و برخورداری از شرایطی آبرومندانه و برخورد مناسب و همراهانی خوب هستند.


اداره سازمان شبدری از نظر چارلز هندی:

سازمان شبدری به ظاهر منطقی است اما منطقی بودن لزوماً به معنای آسان بودن نیست. هریک از برگ‌های شبدر باید به گونه ای متفاوت سازماندهی شود و در عین حال بخشی از کل سازمان باشد. هسته سازمان افراد باهوش هستند. این افراد خود را حرفه‌ای می دانند که به راحتی بین سازمانها جابجا می شوند، بنابراین با آنها باید به صورت حرفه ای برخورد شود. نیروی کار انعطاف پذیر نیز باید جدی گرفته شوند زیرا آنها بیشتر به یک شغل و گروه کاری متعهدند تا به مقام یا سازمان. پیمانکاران نیز حق‌الزحمه دریافت می‌کنند نه حقوق. بنابراین، سازمان می تواند کنترل خود را فقط از طریق بررسی نتایج اعمال کند و نه از طریق بررسی روشها.

سازمان شبدري (اجزاي سازمان شبدري )

• نخستين برگ شبدر، شامل كاركناني است كه:

1- هسته متخصص سازمان

2- تركيب تكنسين‌ها ومديران صاحب صلاحيت،

3- حاصل دانش سازماني،

4- متعهد وانعطاف پذير،

5- تعدادشان كم وگرانقيمت و

6- شريك سازمان هستند.



• برگ دوم شبدر را پيمانكاراني تشكيل مي دهد كه :

1- كاركنان كليدي غيراساسي،

2- با دامنه اي گسترده ازوظايف،

3- كه نتايج كارآنها مهم و تعهد آنها نسبت به ميزان دريافتي مي‌باشد



• برگ سوم شامل نيروي كا ري است كه:

1- منعطف وموقتي،

2- داراي تعهد نسبت به كار در مقابل تعهد نسبت به سازمان،

3- انجام كار براي پول و نيروي بخش كمكي هستند.





ويژگي‌هاي مدارس شبدري

1- انعطاف پذيري زياد.

2- آموزش بر اساس توانائيها.

3- برنامه درسي هسته اي در چهار روز هفته.

4- برنامه مدارس كوچك در همه عصرها وتمام روز پنجم.



ويژگيهاي مدرسه خوشه اي

1- مدرسه اي كه مشتمل بر 6 تا 9 مدرسه ابتدائي كه،

1- نزديك به هم در شهرك هاي مجاورند،

3- داراي درجه اي از عدم تمركز مي باشند و

4- احساس مالكيت نسبت به مدرسه در دانش آموزان ، والدين ومعلمان وجود دارد.



• كميته خوشه متشكل از افراد زير است:

1- رئيس دهكده.

2- رئيس خوشه.

3- مديران مدارس خوشه

4- نماينده گان انتخابي معلمان هر مدرسه.

5- نمايندگان انجمن اوليا ومربيان.

6- رئيس كميته فني مدارس خوشه اي.

7- عضوي ازاعضاي معبد.

سازمان مدرسه خوشه اي شامل بخش‌هاي زير است:

1- مدير.

2- كميته فني.

3- معلمان.

4- انجمن اوليا ومربيان.



اهداف عمده مدارس خوشه اي

1- هدف اقتصادي

2- هدف تربيتي

3- هدف اداري

4-هدف مدرسه جامعه



تعريف سازمان فدرال:

• سازماني كه ضمن كوچك نگه داشتن خود،درعين حال بزرگ است وخود مختاري وهمكاري را باهم تركيب مي كنند.


فدراليسم وتمركز زدائي

1- در تمركز زدائي ،مركزانجام كارهارا به بخشهامحول ميكند، وكنترل كلي را خود دردست دارد”ولي در فدراليسم ايالتها اصل ومهم هستند، و كارها را،مشترك با هم انجام مي دهند.

2- در تمركز زدائي، مركز اقدام به تأسيس نمايندگي مي‌كند، كه ابتكار وهدايت امور را در دست دارد”ولي فدراليسم ، مركز قدرت را از گروها مي گيرد.

3- سازمان غير متمركز كاري انجام نمي دهد، بلكه از نحوه انجام كارها اطمينان حاصل مي كند” در فدراليسم، در مراكز تصميم‌گيري‌هاي بلندمدت اتخاذ مي‌شود، كه اجراي آن در بخشهاست.



تعريف سازمان دوناتي

سازماني كه داراي هسته و مركز ثقل است، كه دربرگيرنده كارها وپرسنل ضروري است و دورتا دور مركز را فضاي باز احاطه كرده كه،ان را كار كنان قراردادي پر مي‌كند.

دونات ابزاري مرئي براي ايجاد تعادل، در چيزهاي است كه غالباً متضاد به نظرمي رسد.



ويژگي‌هاي سازمان دوناتي

1- اداره فضا به جاي اداره فرد.

2- داشتن طراح دونات به جاي مدير.

3- داراي شاغل به جاي اداره شونده.

4- احترام متقابل به جاي كنترل و نظارت

تعريف سازمان سه آي Intelligence ،Information، Idea

سازماني كه متكي به استفاده از سه عامل هوش،اطلاعات وايده باشد.

درجامعه اطلاعاتي رقابتي مغز به تنهائي كافي نيست،بلكه از طريق اطلاعات ايده ها را مي سازند.



ويژگي هاي سازمان هاي سه آي

1- دانش نقش كليدي دارد.

2- مغزها مهم‌تر ازدستهاست.

3- دانشگاه محل سروكارداشتن افراد هوشمند بااطلاعات وايده هاست.



سازمان ضرباني

1- انبساط وانقباض براساس كميت باريتم منظم.

2- افزايش كاركنان،مطابق ضرورت اهداف سازمان واستفاده ازنيروي كار.



سازمان تك ضرباني

سازماني كه ، با ضرباني تشكيل و با ضرباني پس ازاتمام پروژه پراكنده مي شوند.

سازمان دو چهره، واحد كاملاً دوچهره، كه داراي دو نوع خدمات، كه در هر موقعيت از يك نوع چهره و در موقعيت ديگر، مخالف آن را دارند.

سازمان شطرنجي

در اين سازمان هر حزبي كه در مقام اول قرار مي گيرد،اعضائ حزب مخالف را در مناصب دوم قرار مي دهد.



سازمان كميسري

نظارت بر سازمان اجرائي، كه در رأس خواهان

هر واحد نظامي يك مقام سياسي ودو كانال اطلاعاتي براي توزيع اطلاعات وجود دارد

يك كانال به حزب وكانال ديگربه مجلس اطلاعات را ميرساند.



سازمان فئودالي

سازماني كه در آن وابستگي متقابل بين زير دست وبالا دست وجود دارد.



سازمان موش خرمائي

در اين سازمان هدف ومنابع مشخص است،در عين حال آزادي عمل فراوان براي كار كنان وجود دارد،تا به اين شكل نوآوري ايجاد شود.



تيم خود انگيخته

افراد بدون تعيين تكليف از سوي سازمان اطلاعاتي پيرامون موضوعي جمع‌آوري ، آن را به شكل طرح ونقشه به سازمان ارائه مي‌دهند.

سازمان آفتاب پرست

سازمانهاي قرن بيست ويكم به شكل آفتاب‌پرست هستند،كه داراي ويژگي‌هاي زير هستند:

1- نرمش وانعطاف پذيري زياد.

2- تعهد نسبت به فرد.

3- تنوع طلبي.

4- استفاده بهتر از گروه.

5- يادگيري مستمر.

6- كاميابي رواني

منبع : آینده نگر