اولین روزهای آغاز جنگ در اوکرائین بود نوشتیم جنگ  سوم جهانی آغاز شده است. خلایق بر ما تاختند. شاید کرملین اولین تجربه‌ از رسیدن جنگ افزار عصری در حریم خودش را شاما محاسبه‌ی جنکی نه کرده بود. این  خلای بزرگ اتکاء به نفس بوده یا نادیده انگاری حدس و گمان ‌های جانبی و احتمالی جنگ؟

ارچند گفتند حمله را دفع کرده اند، مگر این روی‌کرد مستلزم آگاهی برای بازبینی دوباره از خودباوری های روسیه باشد و جهانِ درگیر جنگ اعم از اکمال کننده‌ها، اعم از طراحان و حامیان شان و هم اروپاییان هم آگاه باشند که تروریستم پروری شان زیرِ زنخ‌دان های خود شان هم خوابیده‌است. چه کسی می‌داند کهدچهدکسی همین حالا در کجای کدام کشور تدابیری برای تکرار حملات مشابه به کشور های درگیر جنگ ِ اوکرائین در همه جهان نه باشد. دفع حملات از کریملین یک مؤفقیت برای روسیه نیست که به آن افتخار کند. این حمله سبقی‌ست برای بازنگری عاجل و شدیداً نگران کننده. هیچ توجیهی نه می‌تواند قابل ِ قبول باشد. برای کشور بزرگی که عملاً در جنگ اعلام شده قرار دارد و به پیروزی های مهمی هم دست یافته است، بی‌خبری از حول و حوش مرکز فرماندهی یا حیثیتی کشوری مایه نگرانی و سرافکنده‌گی‌ست. گرفتن تقاص کار‌ی‌ست جدا. ولی کجای معادلات در جنگ درز بردار بوده که بی‌خبری ارگان های کشفی و استخباراتی قوی‌ترین ارتش و نیروی جهان را دریافته و مطابق آن عمل کرده است؟ پوتین و کرملین و رهبری ماسکو گمانه‌های دیده‌بانی بر موجودیت احتمالی ستون پنجمی های کشورش را دستِ کم یا نادیده گرفته اند؟ به هر رو این حمله موجِ جدیدی از کنش و واکنش قانونی در داخل روسیه و نهادهای مربوط را برای بازرسی سخت در پی دارد. فراتر از آن آتش خشمِ حیثیتی هم در دماغِ همیشه بیدار و یک‌بار خواب پوتین شعله‌ور شده است. حامیان این حمله پیش‌ از آن باید محاسبات و اکنشی ماسکو و حفظ حریم سیاسی خود شان و احتمالات ِ عکس‌العملرهای متقابل منجر به تکرار این گونه حملات در داخل سرزمین ها و جغرافیای خود را می‌سنجیدند. از هم‌گسیخته‌‌گی جنگ های متعارف و غیر متعارف از همین جرقه ها بیش‌تر سر می‌کنند که طرفین درگیر جنگ را در وضعیت  خطرناک فورس‌ماژورِ نظامی آن هم در  جریان جنگ قرار می‌دهند. لازمه‌ی پیش‌گیری از اقدام عصبیت ‌آمیز کرملین برای حیثیت خودش این است که  کشورهای درگیر و حامی اوکرائین از همین حالا آن را محکوم کنند و از منابع و مجاری دپلوماتیک به روسیه اطمینان بدهند که در آن کار دخیل نه بوده اند، زیرا جهان جنگ اوکرایین با روسیه را جنگ جهانی اروپا و آمریکا و انگلیس با روسیه  می‌دانند. جنگ خودش یک خطر جدی است که حالا با خطوط روشن جریان دارد.‌ ناکامی های داخلی کازاری یا غفلت وظیفه‌وی  کارگزان در داخل روسیه مربوط به سیاست داخلی خودش است. ولی انتظار نه داشتن از پاسخ ‌گویی کرملین اشتباهی‌ست که برای اروپا و امریکا و انگلیس سنگین تمام می‌شود و بیش‌تر سبب تنفر مردمان شان از مهاجران اوکراینی در کشور های شان خواهد شد.

نوشته : محمدعثمان نجیب