نقاب خاك در رُخ  فيض محمد عاطفی

محقق: غنی نیکسیر

از جمله نسلي كه بين سالهاي 1300 تا 1320 خورشيدي در هرات پا به عرصه وجود گذاشته اند و رهروان خسته نا پذيرفرهنگ وهنر وشعر وادبيات بوده اند وامروز طبل سخن در بسياري موارد بنام شان كوبيده ميشود ومايه مباهات نيز ميباشند،يكي هم فيض محمد عاطفي بود،كه در آستانه هشتاد و هفت سالگي بازماندهء اين همرهان قلم بدست و هنرآفرين بوده وديگرانش پيش از وي بجاودانگي پيوسته اند.

شننيدن مرگ چنين فرهنگي انديشمند براي تمام فرهنگيان بسي درد ناك واندوهناك مينمايد.او ضايعيه ايست جبران ناپذير كه هرگز جاي وي در خانواده قلمزنان پر نخواهد شد.روح بزرگش شاد باد

اوبياد داشت كه دركنارش كساني چون: شايق، فكري، عطار، غواص، توفيق، مايل، بشير هروي، صابرهروي، مشعل ومانند ايشان بوده اند، كه بايد گفت همدوشي با ايشان چه خاطراتي خجسته را بذهنش تداعي ميكرد كه خدا كند ازين خاطرات رگه هاي از قلم سبز وسرخ وي باقي مانده باشد،تا  بعد از وي چاپ شوند وبراي آيندگان وديعهء شاياني باشند.    عاطفي با همه اين پيشكسوتان معاصر، معاشر ومباشر بوده واز تبار اين نسل بشمار ميآمد، كه از كاركردهاي آنها فيضها برده وثمرها برگرفته است.

  من اگرچه با استاد عاطفي از نزديك همنشين وهمراه نبوده ام، ولي جسته گريخته، از فضيلت وقلم گوبا، رسا و با نيشخند ونوشخند وي سخنهاي زياد شنيده و خوانده ام. من بياد دارم كه او، روزگار درازي با مرحوم شمس الدين ظريف صديقي كه داستاننويس با پشتكاري بود، در مجله اردو كه به مسووليت ايشان به طبع ميرسيد، همكار وهمراز بود واين دو در كنار هم اگرچه در لباس اردو كار مطبوعاتي ميكردند، ولي قلب وروح وشخصيت شان عاطفي وشاعرانه بود و با قلم و قدم درپي رفع دغدغه هاي مردم گام برميداشتند.

  فيض محمد عاطفي فرزند ميرزا خيرمحمد درسال 1303 خورشيدي در هرات تولد يافته وبعد از فراگيري تعليمات ابتدايي و دبيرستان به دانشكاه نظامي كابل شامل گرديد. ولي آنگونه كه گفتم ، اگرچه اوشخص نظامي بود، جلوه زبان ادبي وسحر كلام ادبيات فارسي دري، ويرا بسوي خود كشيد و در پهلوي كار مطبوعاتي به شاعري نيز پرداخت ودر قالب مثنوي وغزل طبع آزمايي نمود.عاطي شاعري بذله كو و گاهي هم محلي سرا ودر بعضي مواقع بااشعاري انتقادي طبع شعري خود را آزموده، كه در اشعار سروده شدهء وي زمان ناهنجار دهه چهل را به تصوير ميكشد و سردمداران را با كار خام وفساد آلود شان به سخره ميكشد، طوريكه هنوز هم دريافتهاي انتقادي وي را ميتوان در صولت سردمداران امروز مشاهده نمود.

 او در طول كارهاي فرهنگي خود همكار مجله ها و نشراتي چون اتفاق اسلام، مجله ادبي هرات ومجله ‌‌‌ژوندون بوده ودر سال 1338 يك مجموعه شعري وي برنده جايزه دوم ادبي سال هم شده ودر عين حال « آيينه محيط » مجموعه اشعار طنز وانتقادي وي است، كه به كوشش نويسنده وطنز پرداز معاصر، غلام حيدر اثير هروي در سال1330 در مشهد مقدس بدست نشر سپرده شده است.

  خوشبختانه درين اواخر اين مجموعه ناياب شعري با صولتي ديگر واشعاري زيادتر به همت شاعر فرهيخته و به امتيازي بنياد نشراتي استاد فدايي هروي دوباره تجديد چاپ گرديده است.

  گويند او نبشته اي هم بعنوان « سرگذشت اردوي افغانستان » دارد كه براي چاپ آماده است.

  از مشخصات فكري وعلايق ديگر فيض محمد عاطفي يكي هم اين بوده كه به موسيقي نيز دستي داشته وگاهي زخمه اي به نتبور وانگشتي به هارمونيه ميزده و گويد تنبوررا نزد استاد اميرجان خوشنواز فرا گرفته است.

  به هرحال عاطفي شخصيتي بزرگوار و فرهنگيي، بزرگمرد و پر ثمر بود، كه در جواني سري پرشور داشته وبا قلم انتقادي وطنز آميز خود، روزگار سياسي زمانش را به نقد گرفته ونارسايي هارا برجسته ساخته است.كه اميدوارم روزي ازاين انديشمند آگاه كه اكنون در ميان ما نيست،آثار ديگري كه از وي باز مانده باشد، نيز بدست نشر سپرده شود.