تاثير فناوري اطلاعات بر اقتصاد
امروزه فناوري اطلاعات و ارتباطات به عنوان يكي از بستر‌هاي نوين به سرعت در حال تأثير گذاري بر زندگي بشر است. اين تأثير در كليه وجوه اجتماعي ديده مي‌شود. از آن جمله تأثير شديد فناوري اطلاعات بر اقتصاد است. در اقتصاد جديد كه مبتني بر شبكه‌هاي كامپيوتري است محيط كسب و كار در حال تبديل به محيطي ديجيتالي (رقمي) است. چنين اقتصادي را با عناويني همچون اقتصاد شبكه‌اي يا اقتصاد ديجيتال[1] نيز ناميده‌اند. اقتصاد ديجيتال كه تحت عنوان اقتصاد اينترنتي، اقتصاد نوين يا اقتصاد مبتني بر شبكه نيز ناميده مي‌شود به اقتصادي اطلاق ميگردد كه قسمت اعظم آن بر پايه فناوريهاي ديجيتال شامل شبكه‌هاي ارتباطي، رايانه‌ها، نرم‌افزارها و ساير فناوريهاي اطلاعاتي است.
واژه اقتصاد ديجيتال گوياي يك تحول اقتصادي است، تحولي كه در كليه مؤلفه‌هاي اقتصاد همچون محصولات، مصرف‌كنندگان، فروشندگان، واسطه‌ها، خدمات پشتيباني، بازار و فرآيندهاي آن مؤثر خواهد بود.بسياري از محصولات و خدمات بصورت ديجيتالي عرضه خواهد شد بعنوان مثال ميتوان به محصولات ذيل اشاره كرد:
الف- محصولات اطلاعاتي و سرگرميها همچون: مستندات كاغذي، كتابها، روزنامه‌ها، مجلات، كوپن‌ها، مقالات تحقيقاتي، مواد آموزشي، اطلاعات مربوط به محصولات شبيه مشخصات محصول، كاتالوگها و منوالها، اطلاعات تصويري همچون عكس‌ها، كارت پوستالها، نقشه‌ها و تقويم‌ها، اطلاعات صوتي همچون نوارهاي موسيقي و سخنرانيها، فيلم‌ها و برنامه‌هاي تلويزيوني همچنين بازيها و نرم‌افزارهاي سرگرمي.
ب- سمبلها، بليط‌ها و رزروها در خصوص هتلها، كنسرتها، وقايع ورزشي، خطوط هوايي و حمل و نقل، دستورات مالي مثل چكها، كارتها و اسناد اعتباري
ج- خدمات و فرآيندها شبيه خدمات دولتي، پيغامهاي الكترونيكي مثل نامه‌ها، تماسهاي تلفني و دورنگار، فرآيندهاي توليد ارزش تجاري شبيه سفارش، انعقاد قرارداد، حراجها، آموزش از راه دور و پزشكي از راه دور.
مصرف‌كنندگان شامل دهها ميليون مردم سراسر دنيا هستند كه در شبكه وب جستجو مي‌كنند. آنان خريداران بالقوه كالاها و خدمات ارايه شده و يا تبليغ شده در اينترنت هستند. مصرف‌كنندگان بدنبال اطلاعات دقيق‌تر، مقايسه كالاها و خدمات، اعلام مناقصه و انجام مذاكرات هستند.
فروشندگان شامل صدها هزار فروشگاههاي اينترنتي هستند كه ميليونها محصول و خدمات را تبليغ و ارايه مي‌كنند. همچنين واسطه‌ها كه ارايه كننده خدمات اينترنتي هستند داراي نقش متفاوتي نسبت به گذشته هستند. آنها بازارهاي الكترونيكي را فراهم و مديريت مي‌نمايند به عبارت بهتر زير ساختهاي خدماتي را براي فروشندگان و خريدارن مهيا مي‌سازند. اكثر واسطه‌ها سيستم‌هاي كامپيوتري هستند كه از آنها تحت عنوان واسطه‌هاي الكترونيكي[2] يا اطلاعاتي ياد مي‌شود.
خدمات پشتيباني نيز به تدارك فضاي ديجيتالي همچون: صدور گواهينامه، ايجاد سخت‌افزارها و نرم‌افزارهاي مورد نياز، ايجاد محتوا و غيره باز ميگردد.
در اقتصاد شبكه‌اي، كه مبتني بر كاربردهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات مي باشد، ارتباط بين توليد كنندگان و مصرف كنندگان بيشتر و فاصله آنها از بين مي رود. مفاهيمي چون كسب و كار الكترونيكي[3]، تجارت الكترونيكي[4]، حراج و بازاريابي الكترونيكي تعريف مي‌شود. مشتري گرايي بيشتر و محصولات و خدمات كاملا سفارشي و مبتني بر سلايق هر يك از مشتريان ارائه ميگردد] پيش بسوي جامعه اطلاعاتي. 44 [.
استفاده از فناوري اطلاعات در تجارت (تجارت الكترونيكي ) همچون ساير كاربردهاي فناوري اطلاعات موجب كاهش هزينه و افزايش كارايي خواهد شد. فروشندگان با هزينه هاي كمتر و سود بيشتر مواجه شده و مصرف كنندگان نيز با برخورداري از اطلاعات بيشتر، امكان انتخاب بهتر و خريد ارزانتر را تجربه مي كنند.
دگرگوني هاي اخير بازارهاي کسب و کار و توسعه فرآيندهاي رقابتي که حاصل شکسته شدن انحصار گرايي است باعث شده تا سازمان ها با دقت و وسواس بيشتري به محيط هاي کسب و کار نگاه کنند و درصدد برآيند تا شناخت بهتر و بيشتري به ظرفيت ها و نيازهاي جديد آن پيدا کنند. مهمترين عنصر مشترک در بيان کسب و کارهاي مختلف که به برنامه ريزي ها و استراتژي هاي آنها جهت مي دهد اطلاعات است.
توسعه فناوري اطلاعات دگرگونيهاي عميقي در اهداف، روند اجرايي، توليدات و ساختارهاي سازماني بوجود آورده است. فناوري اطلاعات به سازمانها فرصت مي دهد بسياري از کارهاي موازي و تکراري را حذف کنند و حجم بالايي از فعاليتهاي دستي را به سيستم هاي رايانه اي محول کنند و از کنار آن با فراغ بال بيشتر فرصت مناسبي براي بازنگري ها و برنامه ريزي هاي کاري پيدا کنند.
از بُعد ساختاري نيز سازمان ها شاهد دگرگوني هاي فراواني بوده اند چرا که گسترش کاربري سيستم هاي رايانه اي به نگرش ها و تفکرات تازه اي در بين مديران و کارمندان و همچنين اصول و تعاريف کاري تازه اي براي پياده سازي و کاربري آنها نياز دارد در اين شرايط بينش نويني در سازمان ها پياده سازي مي شود بر این اساس اصول کاري مناسبي بين مشتريان و سازمان مبتنی بر خدمات فناوري اطلاعات به اجرا در مي آید.
تمام تحولات و تغييرات ذکر شده زمينه اي را فراهم کرده است تا سازمان ها نگرش تازه اي به مفهوم اطلاعات و تاثير فناوري اطلاعات در بهينه سازي و کاربردي کردن اطلاعات در جهت ايجاد منافع پيدا کنند. امروزه اطلاعات به عنوان منبع ارزشمند و سرمايه سازمان ها محسوب مي شود و ارزش و اعتبار آن حتی از شاخص های مهمی همچون سرمايه يا نيروي کار بیشتر است.
فناوري اطلاعات مي تواند سازمان را در فرآيند هاي رقابتي ياري رساند. امتيازات و محاسن کاربرد فناوري اطلاعات در کسب و کار مي تواند شامل موارد مختلفي باشد. افزايش سرعت اطلاع رساني و خدمات رساني، افزايش کميت و کيفيت توليد، امکان توسعه بازار، امکان نياز سنجي براي ارائه کالا ها و خدمات جديد، ممانعت از گرايش مشتري به رقيب، ايجاد ارزش افزوده براي مشتري از جمله اين موارد هستند. لازمه بهره گيري موفق از چنين سيستمي در سازمان، شناخت کافي و دقيق از سازمان، منابع آن و آگاهي از روشهای گزينش و توسعه فناوري اطلاعات در کسب و کار است.
منبع: آینده نگر